Gümrük Hukuku

Uluslararası bir düzeyde faaliyet gösteren şirket veya işletmelerin gerçekleştirmiş olduğu ya da gerçekleştireceği ticari eylemler nedeniyle mal ve eşyaların ülke sınırları içerisine girişinin ve ardından ülke sınırları dışarısına çıkarılışının aynı anda hem kontrolünün hem de takibinin yapılabilmesi için oluşturulmuş olan hukuk dalına gümrük hukuk dalı denilmektedir. Gümrük hukuku genelinde gümrük vergisi gibi oluşan ya da oluşabilecek olan idari uyuşmazlıkların yaşanması durumunda söz konusu uyuşmazlıklar konusunda süresi içerisinde ve doğru şekilde gerçekleştirilebilecek hukuki işlemler ile söz konusu olan idari uyuşmazlıkların mağduriyet yaratması ve hak kaybına herhangi bir engel olunabilmesi mümkündür.

Gümrük vergisi nedir?
Gümrük vergisi genellikle, 4458 sayılı olan Gümrük Kanunu’nun madde 3/8 “Gümrük vergileri deyimi ile ilgili mevzuat uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümü” gibi tanımlanmıştır. Yukarıya yazmış olduğumuz kanun metninden de anlayabileceğimiz gibi gümrük vergisi, ihracat ya da ithalat nedeni ile ülke sınırları içerisine girişi veya çıkışı yapılmış olan eşyaya uygulanan vergilerdir. Söz konusu olan eşyaya uygulanacak olan verginin miktarı, gümrük tarifesine uygun bulunmuş olan oranlar ile hesaplanmaktadır. Gümrük vergisi oranlarının tümü her yıl resmi gazetede yayımlanmaktadır. Bu vergi oranları ise her yıl değişkenlik de göstermektedir.

Gümrük vergisi için birey nereye dava açabilir?
İdareye intikal etmiş olan itiraz dilekçeleri yaklaşık olarak otuz gün içerisinde karara bağlanarak ilgili olan kişiye tebliğ edilmektedir. İtiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi durumunda, itiraz süresinde yapılmış olarak sayılır ve idarece yetkili olan makama ulaştırılmaktadır. İtirazın reddi kararlarına göre işlemin yapıldığı yerdeki herhangi bir idari yargı mercilerine başvurabilmektedir. Söz konusu madde metninde yer verildiği gibi gümrük vergileri ve bunların cezalarına ilişkin olarak başvurabileceği yollar şu şekildedir:
• Uzlaşma
• İtiraz
• İtirazın reddi durumunda idari yargı mercilerine başvurmak

Gümrük vergileri ya da cezalarına karşı direkt olarak herhangi bir dava açılması söz konusu değildir. Bu durumda gerçekleştirebilecek olan işlemler için ilk olarak ilgili olan idareler nezdinde gerekli olan itirazların hepsinin yapılması gerekmektedir. İlgili olan idare tarafından söz konusu itirazın reddedildiğine dair kararın itiraz eden bireye tebliği ya da idarenin yaklaşık olarak otuz günlük yasal süreci içerisinde yanıt vermemesi durumunda dava açmak için başvurabileceklerdir.

İtirazın gerçekleştirileceği ilgili olan idare tarafından itirazın reddedildiği ile ilgili verilen karar itiraz edene tebliğ edilmesinin hemen sonrasında dava süreci başlamaktadır. İtiraz eden birey tarafından söz konusu olan tebliğ edildiği günden başlayarak otuz gün içerisinde gümrük vergisi ve ekstra olarak para cezasına ilişkin olan işlemlerin yapıldığı yerdeki vergi mahkemelerine dava açabilirler.

Gümrük hukukuna ilişkin olan başlıca uyuşmazlıklar nelerdir?
Gümrük Hukuku
• Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
• Gümrük uyuşmazlıkları
• Gümrük müşavirliği
• Gümrük tarife istatistik pozisyonu
• Gümrük vergilerine dair idari itiraz prosedürü
• Gümrük yükümlülüğü ve sorumluluğu
• Eşyanın el konulması
• Dahilde işleme rejimi
• İthalat vergileri
• Mali yükler
• Eş etkili vergiler
• Doğrudan ve dolaylı temsil
• Telafi edici vergi
• Kaynak kullanımının destekleme fon payı
• Tercihli tarife uygulaması

Mevzuat gereğince, gümrük rejimlerine tabi tutulmuş olan eşyaların tümünün bu işlemlerine dair tahakkuk eden teminata bağlanan bir takım gümrük vergileri ile diğer eş etkili vergile ve bunların mali yüklerinin çözülmesi ve gümrük muafiyetine dair eşyaların ithalat sürecinde verilen teminatlarının, yükümlülüğünün yerine getirilmesinden hemen sonra iadesinin sağlanması da Gümrük Hukukunun faaliyet alanları içerisindedir.

Gümrük hukukuna ve mevzuatına dair olan davalarda her iki tarafında gerekli idari başvuruları etkin bir şekilde ve belirtilen tarih sürecinde yapmaları ve dava açma sürelerini kesinlikle kaçırmamaları önemlidir.